کمردرد

درد ناحیه کمر یکی از شایع ترین دلایلی است که افراد به دلیل آن به مراکز درمانی مراجعه می کنند یا در فعالیت شغلی خود دچار مشکل می شوند. خوشبختانه شما می توانید راهکارهایی را برای جلوگیری یا تسکین بسیاری از دوره های کمردرد مورد استفاده قرار دهید. اگر پیشگیری با شکست مواجه شود غالبا مراقبتهای ساده در منزل و رعایت برخی نکات در مورد فعالیت های روزمره باعث بهبود کمردرد طی یکی دو هفته می شود. معمولا برای درمان کمردرد به ندرت نیاز به استفاده از عمل جراحی می شود.

علائم و شکایات افراد مبتلا به کمردرد

– درد عضلانی

– درد تیر کشنده

– دردی که به سمت پای شما منتشر می شود

– دردی که با خم شدن، بلند کردن اجسام، ایستادن یا راه رفتن تشدید می شود

– دردی که با دراز کشیدن تسکین می یابد

چه موقع باید به دکتر مراجعه کرد؟

اکثر اوقات کمردرد با استراحت و مراقبت در منزل بهبود می یابد. در صورتیکه کمردرد شما طی یکی دو هفته بهبود پیدا نکرد یا شدت آن غیر قابل تحمل بود باید به دکتر مراجعه کنید.

کمردرد به ندرت ممکن است نشانه ای از وجود یک مشکل جدی پزشکی باشد. در صورتی که کمردرد شما دارای شرایط زیر باشد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

– در صورتی که باعث بروز مشکلات جدید دفع ادرار شده باشد

– در صورتی که با تب همراه باشد

– در صورتی که در اثر سقوط، ضربه به کمر یا سایر آسیب ها ایجاد شده باشد

همچنین در موارد زیر به دکتر مراجعه کنید:

– در صورتی که درد شدید باشد و با استراحت بهبود نیابد

– در صورتی که درد به سمت یک یا هر دو پا منتشر شود بویژه اگر درد پایین تر از زانو احساس شود

– در صورتی که کمردرد با احساس ضعف عضلانی، بی حسی یا سوزن سوزن شدن یک یا هر دو پا همراه باشد

– در صورتی که کمردرد با کاهش وزن نا متعارف همراه باشد

همچنین، در صورتی که بعد از پنجاه سالگی برای اولین بار احساس کمردرد نمودید، یا اگر علاوه بر کمردرد، سابقه ای از سرطان، پوکی استخوان، استفاده از کورتون یا استفاده بیش از حد دارو دارید باید به پزشک مراجعه کنید.

عوامل ایجاد کننده کمردرد:

معمولا کمردرد را بر اساس عوامل ایجاد کننده آن به دو دسته کمردرد معین یا ویژه (specific) و کمردرد غیر معین (non specific) تقسیم بندی می کنند.

آسیب های معین شایع که باعث کمردرد معین می شوند عبارتند از:

– آسیب های مرتبط با دیسک بین مهره ای (disk protrusion, prolapse, extrusion,…)

– تنگی کانال نخاعی (spinal canal stenose)

– لغزش مهره (spondylolisthesis)

– اسپوندیلیت آنکیلوزان (ankylosing spondylitis)

– پوکی استخوان (osteoprosis)

– استئوآرتریت (osteoartritis)

– شکستگی های ناشی از ضربه (traumatic fractures)

– متاستاز (metastases)

– بیماری شوئرمن (sheuermans disease)

– اسکولیوزیس (scoliosis)

– عفونت (infection)

در حدود 90 درصد از افراد مبتلا به کمردرد، دچار کمردرد غیر معین هستند. در صورتی که عوامل معین فوق، به عنوان عامل ایجاد کننده کمردرد بیمار تشخیص داده نشوند کمردرد فرد در گروه کمردرد غیر معین طبقه بندی می شود.

کمردرد غیرمعین معمولا در سه زیر گروه طبقه بندی می شود: کمردرد حاد (هنگامی که دوره کمردرد کمتر از 6 هفته باشد) – کمردرد تحت حاد (هنگامی که دوره کمردرد بین 6 تا 12 هفته باشد) و کمردرد مزمن (هنگامی که دوره کمردرد 12 هفته یا بیشتر باشد).

عوامل متعدد و متنوعی ممکن است باعث کمردرد غیر معین شوند. معمولا بروز اختلال در عملکرد سیستم اسکلتی عضلانی ناحیه کمر و لگن را می توان به عنوان عامل اصلی ایجاد کمردرد غیر معین معرفی نمود. این اختلال عملکرد گاهی اوقات به سادگی اختلال عملکرد ناشی از ضعف عضلانی و گاهی اوقات به پیچیدگی اختلال در عملکرد مفاصل بین مهره ای فاست (facet joints) یا مفصل ساکروایلیاک می باشد

بسیاری از عوامل بیومکانیکی ایجاد کننده کمردردهای غیر معین، توسط ابزارهای کمک تشخیصی نظیر تصاویر رادیوگرافی، اسکن و ام آر آی قابل تشخیص نیستند و شناسایی آنها تنها با معاینه دقیق و توسط متخصصین با دانش و تجربه کافی امکان پذیر است.

عوامل زمینه ساز بروز کمردرد

– سن. با افزایش سن، در حدود 30 یا 40 سال، احتمال بروز کمردرد افزایش می یابد.

– ورزش ناکافی. عضلات ضعیف و بلا استفاده در کمر و شکم شما می توانند باعث کمردرد شوند.

– اضافه وزن. وزن بیشتر از حد نرمال باعث وارد شدن فشار بیش از حد به ستون فقرات می شود.

– بلند کردن غیر صحیح اجسام

– عوامل روحی روانی. افراد مبتلا به افسردگی یا اضطراب، بیشتر در معرض ابتلا به کمردرد هستند.

– سیگار. مصرف سیگار باعث کاهش گردش خون نواحی تحتانی ستون فقرات می شود. در نتیجه مواد غذایی کمتری در اختیار دیسک های بین مهره ای ناحیه کمر قرار می گیرد. سیگار کشیدن همچنین فرایند ترمیم را به تاخیر می اندازد.

راهکارهای پیشگیری از بروز کمردرد

– ورزش. فعالیت های هوازی کم شدت منظم نظیر پیاده روی و شنا (غیر از شنای قورباغه) می تواند علاوه بر کمک به حفظ وزن طبیعی بدن، باعث افزایش استقامت و هماهنگی نسبی عضلات ستون فقرات شود. برای انتخاب نوع فعالیت مناسب، از متخصص آسیب های سیستم اسکلتی مشاوره بگیرید.

– تقویت و افزایش انعطاف پذیری عضلات. تمرینات مربوط به عضلات ناحیه ستون فقرات و شکم سبب بهبود عملکرد این عضلات شده و در نتیجه این عضلات مانند یک محافظ قوی، از ستون فقرات شما حمایت می کنند. فیزیوتراپیست شما می تواند تمرینات مناسب را به شما آموزش دهد.

– حفظ وزن مطلوب. در صورتیکه اضافه وزن دارید کاهش آن به پیشگیری از بروز کمردرد کمک می کند.

– ترک سیگار

از حرکاتی که باعث چرخش شدید کمر یا وارد شدن فشار بیش از حد به آن می شود پرهیز کنید.

– ایستادن هوشمند: موقع ایستادن، حالت خمیده نداشته باشید. در صورتیکه عادت به انتقال وزن روی یک پا دارید بطور متناوب پای خود را عوض کنید. اگر قرار است برای مدت طولانی بایستید سعی کنید لگن شما بیش از حد به سمت جلو متمایل نشود. همچنین پای خود را بطور متناوب روی یک پله کوتاه قرار دهید.

– نشستن هوشمند: صندلی با ساپورت مناسب جهت کمر و دارای دسته صندلی انتخاب کنید. مفاصل زانو و ران شما هم سطح باشند. بطور مرتب وضعیت خود را تغییر دهید و حداقل هر نیم ساعت یک بار برای مدتی هرچند کوتاه قدم بزنید.

– بلند کردن هوشمند اجسام: از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید. هنگام بلند کردن اجسام، حتما زانوهای خود را خم کنید و سعی کنید بیشترین  نیرو توسط پاهای شما اعمال شود. هنگام بلند کردن اجسام، از ایجاد چرخش در کمر جلوگیری کنید و جسم مورد نظر را نزدیک به بدن خود نگه دارید. در صورتی که مجبور به بلند کردن جسم سنگین یا بدبار هستید حتی الامکان از یک نفر کمک بگیرید.

هشدار در مورد خرید

از آنجا که کمردرد بین مردم از شیوع بالایی برخوردار است محصولات زیادی به منظور جلوگیری یا درمان کمردرد تبلیغ می شود. هنوز هیچگونه شاهد و مدرکی وجود ندارد که نشان دهد یک کفش بخصوص، کمربند یا ساپورت بخصوص، بویژه لوازم منزل که به این منظور طراحی شده باشد می تواند در درمان کمردرد سودمند باشد. البته مواردی که توسط پزشک یا متخصص تجویز می شود از این قاعده مستثنی است.

در نهایت، شایان ذکر است که استفاده خودسرانه از کمربندها و ساپورت های طبی، بویژه بصورت بلند مدت می تواند سبب ضعف عضلات کمر شده و عوارض نا خواسته ای بر جای گذارد. بنابراین، استفاده از این لوازم حتما باید طبق نظر متخصص و برای مدت معین صورت گیرد.